Anayasa Hukuku

Anayasa, iktidarın yetkilerinin sınırlandırıldığı, halkın hak ve özgürlüklerinin hukuki temelde güvence altına alındığı sosyal bir sözleşmedir.
Aynı anda anayasalar devletin temel kurumlarının işleyiş biçimlerini gösteren, bir nevi devlet prospektüsüdür.

hukuka giriş :)

İnsan sosyal bir hayvandır. :) Evet öyledir. Bir arada yaşamakla daha güçlü, daha verimli olmuş ve bugünlerine ulaşmıştır. Ancak bir arada yaşamanın gerektirdiği çeşitli kuralları da böylece belirleyebilmiştir.
Sosyal yapıyı koruyabilmek için görgü kuralları, ahlak kuralları, din kuralları gibi normlar oluşturmuş ve bunlara uyulmadığı zaman ayıplamak, dışlamak, günah gibi yaptırımlar uygulamıştır. Ancak yaptırımı soyut olan bu kuralların kuralı ihlal eden kişi üzerinde bağlayıcılığı olmayabilir. "Sana ne kardeşim, bu benim tercihim!" diyebilir. Böyle bir duruş karşısında yapılabilecek çok şey yoktur. Oysaki yaptırımın ( sınavda yaptırım kelimesi, karşınıza "müeyyide" olarak çıkacaktır, şimdiden bu kelimeyi kullanmaya alışınız.) bağlayıcılığı ve caydırıcılığı açısından hukuk kuralları daha somuttur.

Hukuk kurallarının, toplumsal diğer kurallardan en temel farkı müeyyidesinin maddi olmasıdır.

Hukuk Kurallarının Çeşitleri

1. Emredici Hukuk Kuralları
2. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
3. Yedek Hukuk Kuralları
3.1. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
3.2. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları

1. Emredici Hukuk Kuralları

Tarafların aksine sözleşme kuramayacakları, kursalar da sözleşmenin kesin geçersiz (mutlak butlanla sakat) olacağı hukuk kurallarıdır. Normun dili gayet emredicidir :)
Örneğin  Medeni Kanuna göre kişiler 18 yaşını doldurmakla reşit olurlar. Siz Medeni Kanunun bu maddesine rağmen ana babanızla "söz veriyorum ben 21 yaşımda reşit olacağım" diyerek bir sözleşme hazırlayamazsınız; hazırlasınız da o sözleşme geçersiz olur.

2. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları

Hukuk normunun sözlük gibi çalıştığı, bir durumun, kurumun ne olduğunun anlatıldığı durumdur.
Örneğin, yine Medeni Kanuna göre ikametgah, bir kişinin sürekli kalmak niyetiyle oturduğu yerdir. Burada kanun bize ikametgahtan ne anlamamız gerektiğini, neyin ikametgah olmadığını ifade etmektedir.

3. Yedek Hukuk Kuralları

Yardımcı hukuk kuralları, tamamlayıcı ve yorumlayıcı olmak üzere iki tiptir.

3.1. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları

Sözleşme serbestisi ilkesine göre, emredici hukuk kurallarına aykırı olmamak şartıyla herkes istediği kişiyle, istediği şekilde sözleşme yapmakta serbesttir. Ancak sözleşmenin hazırlanması esnasında taraflar bir kavramı eksik bırakabilirler. Bu eksiklik sebebiyle husumete düşerlerse hakim ilgili kanunlardan eksikliği giderebilecektir.
Örneğin yaptığımız bir borç sözleşmesinde ödeme gününde faiz alınacağını belirtmiş, fakat faiz oranını belirtmemişsek, ilgili kanunlardan faiz oranının ne olduğuna bakılacak ve bu oran uygulanacaktır. Ticaret Kanununda belirtilen yıllık %9 faiz oranı tamamlayıcı hukuk kurallarına en güzel örnektir.

3.2. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları

Kişinin birkaç anlama gelebilen beyanlarının ya da davranışlarının aslında ne anlama geldiğini açıklar.
Örneğin kira sözleşmesinde, kiranın ay başında ödeneceği belirtilmiştir. Kiracı maaşını ayın 10. günü alıyorsa, büyük ihtimalle ay başından, ayın 10. gününü anlamıştır :) Ev sahibi ise daha farklı bir günü kastetmiştir. Kira günü geldiğinde taraflardan en az biri bu durumdan hoşnut kalmayacaktır. İşte böyle durumlarda Borçlar Kanununa bakarak " her ayın 1. günü o ayın başıdır." maddesine bakarak "ay başı" kavramını nasıl yorumlamamız gerektiğini anlarız.
Aslında bu konuyla ilgili en güzel örnek bir ay sonrası kavramıdır ve ÖSYM'nin özellikle A Grubu sorularında sevdiği tarzdır. Şöyle ki,
31 ocak günü yapılan bir sözleşmede, ödemenin bir ay sonra yapılacağının kararlaştırıldığını düşünelim. 1 ay sonrası demek, bir sonraki ayın aynı numaralı günü demektir. Ancak takvimlerde 31 şubat gibi bir gün olmadığından, 1 ay sonra yapılacak ödeme acaba 2 mart günü mü yapılmalıdır
(1 ay = 30 gün mantığıyla) yoksa 28 şubat günü mü yapılmalıdır? :))) Bu durumda ödeme 28 şubat günü yapılmalıdır arkadaşlar, çünkü şubat ayı için ay sonu, o ayın son günüdür.